شیشه چیست؟

شیشه از شایعه تا واقعیت

شیشه چرا و کجا تولید شد؟

شیشه جزو مواد صنعتی است که در دسته محرک ها قرار می گیرد
و با نام های مت آمفتامین،کریستال، یخ و..  نیز شناخته می شود.
شیشه برای اولین بار در جنگ جهانی دوم توسط ارتش ژاپن ساخته شد
تا سربازان نیاز کمتری به خواب و غذا داشته
و درعین حال بتوانند تمرکز و انرژی بالایی جهت انجام ماموریت های جنگی داشته باشند.

بعد از جنگ جهانی دوم شیشه به صورت غیرقانونی وارد بازار آزاد شد
و شیوع بالایی در بین مردم یافت.
بعدا پزشکان برای درمان اختلالات ADHD، نارکولپسی و .. از ترکیبات شیشه استفاده کردند.

شیشه چه تاثیراتی دارد؟

اعتیاد:

برخلاف تصور برخی از مردم که ناشی از تبلیغات فروشندگان و قاچاقچیان مواد مخدر ایجاد شده است
شیشه به علت تاثیرات سریع و پایداری که در مغز می گذارد قدرت اعتیاد آوری بسیار بالایی دارد
و فرد با مصرف حتی یکبار آن میتواند به مصرف کننده دایمی شیشه تبدیل شود.
شیشه سیستم سمپاتیک مغزی را فعال می کند
که باعث افزایش ضربان قلب، گشادی مردمک، سرخی صورت، تعریق، لرزش و .. می شود

علاوه بر این باعث کاهش نیاز به خواب، کاهش اشتها و افزایش تمرکز و انرژی می گردد.
اما نکته تلخ داستان شیشه اینجاست که این علایم خوشایند صرفا مربوط به دفعات اولیه مصرف می باشد
و بعد از تداوم مصرف و ایجاد وابستگی دلایل مصرف تغییر ماهیت می دهد
و فرد نه به خاطر لذت بلکه به خاطر رسیدن به حالت عادی، مواد را مصرف می کند.
اگر مطلب قبلی در خصوص اعتیاد را خوانده باشید
با دو مفهوم کلیدی تحمل و محرومیت آشنا شده اید
و می دانید که چگونه بدن به اثرات مواد عادت می کند
و چگونه زمانی که دوز مواد در خون کم می شود، فرد دچار علایم محرومیت یا خماری می شود.

طول عمر:

طول عمر ماندگاری و اثرگذاری شیشه در خون سه ساعت است
و این بدین معنی است که فرد معتاد بعد از گذشت سه ساعت از مصرف، مجدد نیاز به مصرف مواد پیدا می کند
یعنی فرد معتاد به شیشه حداقل در طول روز ۸ بار مصرف مواد دارد
و این معنای دیگری هم دارد بدین صورت که فرد در طول روز ۸ بار حالت خماری و نیاز به مصرف را نیز تجربه می کند
بنابراین فرد معتاد به شیشه دیگر صرفا به خاطر لذت و نشئگی مواد را مصرف نمی کند
بلکه مصرف میکند تا بتواند کارها و فعالیت های روزمره ای که قبلا  به صورت عادی انجام میداد را انجام دهد.

علایم و نشانه های مصرف شیشه:

• کاهش نیاز به خواب
• کاهش اشتها و کاهش قابل ملاحظه وزن
• بی قراری و پرتحرکی
• پرحرفی و احساس فشار برای صحبت کردن
• داشتن حس توانمندی و قدرتمندی
• پرخاشگری و تحریک پذیری
• قفل کردن: انجام تکراری و طولانی مدت یک فعالیت خاص
  به طور مثال مشغول شدن با تعمیر موتور سیکلت یا وسایل برقی به مدت طولانی
• سوء ظن، بدگمانی و حالت پارانوئید
• هذیان
• توهم
• داشتن گفتار آشفته و بدون مفهوم به خصوص بعد از مصرف مواد

سوء برداشت ها در خصوص شیشه:

• شیشه باعث افزایش میل جنسی و تاخیر در انزال می شود:

در ابتدای مصرف میل جنسی و لذت جنسی فرد افزایش پیدا می کند
و ممکن است که انزال فرد نیز به تاخیر افتد اما همانطور که قبلا اشاره شد
به علت وابستگی جسمانی (پدیده تحمل و محرومیت) بعد از مصرف طولانی مدت شیشه
میل و لذت جنسی به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا می کند
به صورتی که فرد معتاد ممکن است ماه ها برانگیختگی جنسی را تجربه نکند
بعضا یکی از دلایل اقدام به ترک محدود معتادین، نارضایتی جنسی همسر می باشد
بیمار مصرف مواد را به صورت محدود قطع می کند تا بتوانند برانگیختگی جنسی را تجربه نمایند.

بنابراین کسانی که به علت افزایش میل جنسی و یا تاخیر در انزال به دنبال مصرف شیشه هستند
می بایست توجه کنند که یک فعالیت بسیار پرخطر و بی فایده ای را انجام می دهند.
پرخطر است زیرا تنها یکبار مصرف شیشه مساوی است با مصرف مداوم و اعتیاد به آن،
بی فایده است چون موقتی است و بعد از مدتی میل جنسیشان به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا خواهد کرد.

بنابراین توصیه می شود کسانی که به دنبال افزایش میل جنسی و یا تاخیر در انزال هستند
به جای مصرف شیشه با مراجعه به روانپزشک داروهای مناسب این مساله را دریافت نمایند.
خبر خوب این ست که داروهای بی خطر و موثری در این زمینه تولید شده است که شما را از مصرف مواد بی نیاز می کند
صرفا کافی است به یک روانپزشک مراجعه نمایید.

• شیشه بکش، نقشه بکش:

سال ها قبل که هنوز مصرف شیشه شیوع بسیار بالایی نداشت
قاچاقچیان مواد این شعار را گسترش می دادند که شیشه ذهن شما را باز میکند
به صورتی که می توانید در شغل خود موفق ترین فرد باشید و به هر چه که اراده می کنید دست یابید.
طبیعی بود که افراد تحت تاثیر این شعار تبلیغاتی قرار بگیرند و تحریک شوند که شیشه را مصرف کنند
چون اوایل شیوع شیشه مردم هنوز آثار و نتایج طولانی مدت آن را به چشم ندیده و رسانه ها نیز آگاه سازی مناسبی ایجاد نکرده بودند.
اما امروزه که مردم به صورت عینی اثرات مصرف شیشه را می بینند
و بعضا در بین دوستان و آشنایان شاهد تاثیرات و عواقب مصرف آن هستند
کمتر کسی تحت تاثیر این شعار تبلیغاتی قرار می گیرد.

• شیشه بکش تا لاغر بشی:

این هم یکی دیگر از شعار های تبلیغاتی بود که به شدت در ثروتمند شدن قاچاقچیان و شیوع بیشتر شیشه موثر بود.
در دهه گذشته تناسب اندام و لاغری به خصوص در خانمها اهمیت فوق العاده ای پیدا کرد
که این امر وقتی با روشهای سخت، طولانی مدت و کم اثر پزشکی همراه می شد
گرایش زیادی را به سمت مصرف شیشه ایجاد می کرد
تا بتوانند در مدت زمان کوتاهی به وزن مطلوب خودشان برسند
که متاسفانه بسیاری از مردان و زنان کشورمان گرفتار شده و توانایی قطع مصرف را ندارند.

• شیشه وابستگی ندارد و هر موقع اراده کنی میتونی ترک کنی:

تریاک و هروئین مصرف غالب در کشور ماست
و بیشتر مردم ترک مواد را با داشتن اسهال، استفراغ، بدن درد، عرق سرد، سردرد و … می شناسند
و اعتقاد دارند فردی پاک است که این علایم را پشت سرگذاشته باشد.
بنابراین اگر موادی وجود داشته باشد که چنین علایمی در موقع ترک ایجاد نکند یعنی اعتیاد ندارد و به راحتی میتوان ترک کرد.

این یکی از بزگترین خطاهای خانواده ها و افراد درگیر با معتادین هست
که وابستگی و اعتیاد را فقط در بعد جسمی می شناسند.
در درمان اعتیاد، وابستگی جسمانی درصد بسیار ناچیزی از زمان درمان را به خود اختصاص می دهد
که در مواد مخدر بعد از دوهفته قطع مصرف علایم فروکش
و بعد از یک ماه فرد هیچگونه علایم جسمانی ندارد
اما بزرگترین، مهمترین و چالش برانگیزترین قسمت درمان اعتیاد، درمان وابستگی روانی به آن می باشد
که علت عودهای مکرر و شکست های درمانی در کمپ ها و برخی کلینیک ها هم همین وابستگی روانی می باشد.
شیشه وابستگی جسمانی ناچیز اما وابستگی روانی بسیار شدیدی (چندین برابر هروئین) دارد.

• نکته مهم دیگر در درمان اعتیاد به شیشه:

  به علت وابستگی جسمانی ناچیز و تفاوت ساختار شیمیایی شیشه با مواد مخدر،
  بیمار در زمان ترک نیازی به دریافت متادون یا بوپره نورفین ندارند
  و بدون داروهای کمکی میتوانند فرایند درمان را پیش ببرند
  مگر اینکه بیماری علایم سایکوز مثل هذیان، توهم و… را داشته باشد
  که در این شرایط تحت نظارت روانپزشک داروهای آنتی سایکوتیک دریافت می کند.

• نکته مهم بعدی:

  همان طور که بعضا در رسانه ها و اخبار می شنوید که فردی به علت مصرف شیشه زن و فرزندان خود را به قتل رساند،
  می دانید که شیشه توانایی ایجاد هذیان و توهم را در بیمار دارد
  و نکته تلخ داستان شیشه اینجاست
  در افرادی که استعداد یا ژنتیک بیماری سایکوتیک (بیماری شدید روانی که دو علامت مهم آن هذیان و توهم است) را دارند
  می تواند روان پریشی ثابت را ایجاد نماید
  یعنی با مصرف مداوم شیشه یا حتی در بعضی از افراد با یکبار مصرف فرد وارد فاز سایکوز می شود
  که حتی با قطع مصرف شیشه علایم از بین نمی روند
  و فرد مجبور است تا آخر عمر تحت نظارت روانپزشک قرار گیرد.

چطور میتوانم بیمار اعتیادی را وارد درمان کنم؟

ما در کلینیک با خانواده هایی مواجه هستیم که انواع روش هایی که به ذهنشان می رسیده
از جمله تشویق، التماس، تهدید، پرخاشگری و دعوا و … را امتحان کرده اند
اما نتوانسته اند بیمار را وارد درمان کنند.

روانشناسی با مدنظر قرار دادن ماهیت فیزیولوژیکی و روانی اعتیاد
و همچنین مطالعه رفتارهای خانواده به روش قابل قبولی در نحوه وارد کردن بیمار به درمان ارائه کرده است
که نتایج مثبتی هم در پی داشته است
بنابراین خانواده هایی که از تلاش خسته و ناامید شده اند
می توانند با مراجعه به روانشناس روش های لازم را آموزش ببیند و بیمار را وارد درمان نماید.

درمان اعتیاد چگونه است و به چه چیزهایی نیاز دارد؟

نکته بعدی که خانواده ها را به شدت آشفته و بیماران را عصبانی می کند
اعتقاد به این است که اگر بیمار فقط اراده نماید می تواند مصرف مواد را قطع کند
و علت اینکه بیمار مواد را مصرف می کند و نمی تواند ترک کند بی ارادگی، نخواستن و بی غیرتی بیمار است.
در صورتی که یک بخش از درمان خواستن و اراده بیمار است
بخش عمده درمان تکنیک ها و مهارت هایی است که رواندرمانگر به بیمار آموزش می دهد
تا بتواند رفتارهای اعتیادی و سبک زندگی اعتیادی خود را تغییر دهد و بدون مواد زندگی را تجربه نماید.

در کنار آموزش مهارت ها، درمانگر مشکلات و ویژگی های شخصیتی یا تجارب دردناک بیمار،
که باعث شروع و تداوم اعتیاد شده اند را شناسایی و در فرایند درمان اصلاح می کند
تا احتمال عود و برگشت به مصرف مواد را در برخورد با چالش های زندگی به حداقل برساند.

لازم به ذکر است که خانواده ها نقش بسیار زیادی در عود های مکرر بیمار دارند
بنابراین یک بخش دیگر درمان اعتیاد
اختصاص به آموزش اعضای خانواده اصلی بیمار دارد تا اعضای خانواده نحوه رفتار با بیمار در فرایند درمان را یاد بگیرند
و در برخورد با چالش های تغییر سبک زندگی اعتیادی بیمار را همراهی کنند.

حسین امیری طلب

رواندرمانگر و عضو سازمان نظام روانشناسی ایران