سبک های فرزندپروری
منظور از سبک های فرزندپروری والدین، نحوه ارتباط و طرز برخورد والدین نسبت به فرزندان،
احساسات و علاقه آنها به یکدیگر و چگونگی دخالت یا عدم دخالت آنها در کارهای مهم و همکاری آنها است.
بدون تردید می توان گفت یک مدل فرزندپروری در همه خانواده ها وجود ندارد،
بلکه به تعداد خانوده ها روشهای فرزندپروری وجود دارد.
والدین باید به کودک فرصت دهند تا درباره احساسات و نگرش های منفی خود، بدون ترس و واهمه صحبت کنند.
باید رفتارهای نامطلوب کودک را مورد سرزنش قرار دهند، نه خود کودک را.
بنابراین احساس احترام به فرزند در شیوه های اعمال انضباط باید محفوظ بماند
محدودیت ها نباید به طور مطلق بیان شوند
و والدین باید از طرح محدودیت های دوگانه و نا مشخص خودداری کنند
و محدودیت ها را با هدف های تربیتی و سالم سازی شخصیت کودک اعمال نمایند.
سبک های فرزندپروری یا روش های ارتباطی والدین و فرزندان را به چهار قسمت کلی تقسیم کرده است.
- والدین مقتدر
- والدین سهل گیر
- والدین مستبدانه
- والدین مسامحه گر
والدین مقتدر:
به فرزندان خود استقلال و آزادی فکری می دهند،
و آنها را تشویق می کنند و نوعی محدودیت و کنترل را بر آنها اعمال می دارند.
در خانواده هایی با والدین مقتدر، اظهار نظرها و ارتباط اخلاقی وسیع در تعامل کودک و والدین وجود دارد
و گرمی و صمیمیت نسبت به کودک در سطح بالا است.
کودکان دارای چنین والدینی متکی به نفس هستند،
با همسالان روابط دوستانه دارند، با فشار روانی به خوبی مقابله می کنند،
شاد و پر انرژی هستند (ماسن و دیگران، ۱۹۷۳؛ به نقل از محرابی، ۱۳۸۴).
سبک فرزندپروری والدین سهل گیر:
نسبت به آموزش رفتارهای اجتماعی سهل انگار هستند،
نظم و ترتیب و قانون کمی در این خانواده ها حاکم است و پایبندی اعضا به قوانین و آداب اجتماعی بسیار کم است.
تزلزل در چنین خانوادهایی به چشم میخورد و این تزلزل باعث بی بند و باری کودکان شده
و موجب می شود که آنان احساس مسئولیت نکنند.
از ویژگی های فرزندان رشدیافته در چنین خانواده هایی، مقاومت و لجبازی در مقابل بزرگسالان است.
دارای اتکّا به نفس پایینی هستند، زود خشمگین و زود خوشحال می شوند، تکانشی و پرخاشگر هستند،
و در مقابله با فشارهای روانی دچار مشکل می شوند.
سبک فرزندپروری والدین مستبدانه:
خود را به صورت انعطافپذیری تحمیل می کنند.
از نظر تربیتی، خشن و تنبیه گر بوده و با رفتار بد مقابله می کنند و کودک بد رفتار را تنبیه می نمایند
. ابراز محبت و صمیمیت آنها نسبت به کودکان در سطح پایینی است، عقاید فرزندان را جویا نمی شوند.
فرزندان دارای چنین والدینی، ثبات فکری و روحی ندارند و خویشتن را بدبخت می پندارند،
آنها زود ناراحت می شوند و در برابر فشارهای روانی آسیب پذبراند.
سبک فرزندپروری والدین مسامحه گر:
در مقایسه با والدین دیگر بسیار مهرورز، از خود گذشته، اهمالورز، سهل گیر و مسامحه گر به نظر می رسند.
این والدین دارای ویژگی های کنترل کم، پذیرش کم و کم پاسخگو بودن هستند.
به نظر می رسد آنها نگران بچه های خود نیستند و حتی ممکن است آن ها را طرد کنند.
آنها طوری درگیر مسائل شخصی خود هستند که فرصت ایجاد و اجرای نظم و قانون در خانواده خود را ندارند.
