تفاوت تصمیم گیری با حل مسئله؟
در تصمیم گیری شما با موقعیتی روبرو هستید که برای آن چندین پاسخ وجود دارد
و شما باید مهارت انتخاب بهترین گزینه را داشته باشید.
اما در حل مساله شما با موقعیتی روبرو هستید که با اطلاعاتی که دارید هیچ جوابی برای آن ندارید لذا نیازمند فرایندی به نام حل مسئله می باشید.
همه انسان ها در زندگی فردی و اجتماعی خود با مسائل و مشکلات متعددی مواجه می شوند.
در واقع زندگی چیزی جز روند پیاپی مواجه شدن با مسائل و مشکلات و تلاش برای حل و فصل آنها نیست.
وجود مشکل در زندگی امری عادی است و ما خواه ناخواه با مشکلات متعددی در زندگی مواجه می شویم.
بنابراین کسب مهارت تصمیم گیری و حل مسئله شما را قادر می سازد تا به طور سازنده با مشکلات زندگی روبرو شوید.
مراحل مهارت حل مسئله و تصمیم گیری
- خودآگاهی
- تعریف دقیق مساله
- تهیه فهرستی از راه حل های مختلف
- ارزیابی گزینه ها و انتخاب بهترین راه حل
اجرای راه حل انتخاب شده
- خودآگاهی
- آگاهی نسبت به احساسات و هیجانات در موقعیت های مختلف
- آگاهی نسبت به توانایی ها و نقطه ضعف های خود در موقعیت های مختلف
- هر چه شناخت ما از خودمان دقیق تر باشد مسائل مهم زندگیمان را هم بهتر و سریع تر می توان تشخیص دهیم.
- تعریف دقیق مسئله
خوب تعریف کردن مسئله ، نیمی از حل آن است.
برای تعریف مسئله باید به ۶ سوال توجه کنیم:
- مشکل چیست؟ (WHAT)
- مشکل از چه زمانی ایجاد شده است؟ (WHEN)
- مشکل در کجا به وجود آمده است؟ (WHERE)
- چه کسانی در ایجاد مشکل نقش داشته اند؟ (WHO)
- چرا مشکل ایجاد شده است؟ (WHY)
- چگونه مشکل ایجاد شده است؟ (HOW)
طبقه بندی مشکلات
- واضح: به مشکلاتی گفته می شود که فقط یک راه حل صحیح دارند.
مثلا برای قبولی در یک امتحان (مشکل) نمره بالای ۱۰ (راه حل) لازم است. - مبهم: به مشکلاتی گفته می شود که برای رفع آنها راه حلهای صحیح متعددی وجود دارد
و شما باید بر اساس هدفی که دارید تصمیم بگیرید که کدام راه حل شما را در رسیدن به هدف بیشتر کمک می کند.
- تهیه فهرستی از راه حل ها یا تصمیمات مختلف
در این مرحله باید خوب فکر کنید و تمامی راه حلهای ممکن را فهرست نمایید.
سعی کنید ذهن خود را باز نگه داشته و بدون سانسور هر راه حلی را که به ذهنتان رسید یادداشت کنید.
در این مرحله کمیت راه حله ا و تصمیمات مختلف مهمتر از کیفیت آنهاست، در این مرحله در مورد راه حل ها قضاوت نمی شود،
هر راه حل یا تصمیمی که به ذهنتان آمد بدون در نظر گرفتن درست یا نادرست بودن یا منفی یا مثبت بودن، آنرا یادداشت می کنید.
- ارزیابی گزینه ها و انتخاب بهترین راه حل
بهترین راه حل کدام است؟
از کجا می فهمیم کدام راه حل از همه بهتر است؟
در این مرحله مهم است که به مزایا و معایب گزینه ها بیندیشید!
از خود بپرسید که اگر از این راه حل استفاده کنم چه اتفاقی خواهد افتاد؟
به عبارتی قبل از انجام هر کاری سعی کنید نتیجه آن کار را پیش بینی کنید.
- اجرای راه حل انتخاب شده
مشکلات مرحله اجرا
- هجوم افکار ناکارآمد
- این مشکل پیچیده تر از آن است که با این کارها حل شود.
- من هیچ وقت نتوانسته ام کاری را به خوبی انجام دهم.
- من میدونم که این کار به نتیجه نمی رسه!
- این افکار می تواند بر توانایی ما اثر منفی بگذارد.
برای مبارزه با این افکار ناکارآمد باید که :
- اعتماد به نفسمان را بالا ببریم.
- پیامدهای راه حل را پیش بینی کنیم.
- با افراد دیگر مشورت کنیم (یک فرد توانمند کسی نیست که تواناییهای عدیده ای دارد بلکه کسی است که میتواند از توانایی های دیگران استفاده کند)
به طور دقیق مشخص کنید که چه کاری ، کجا، چه موقع و توسط چه کسی باید انجام شود.
- ارزشیابی
آیا مشکل را به درستی مشخص کرده اید؟
آیا تمام راه حل های ممکن را در نظر گرفته اید؟
آیا راه حل انتخابی شما بهترین راه حل بوده است؟
آیا راه حل انتخاب شده را درست اجرا کرده اید؟
