اختلالات عصبی رشدی چیست؟
اختلالات عصبی رشدی مجموعهای از بیماری ها هستند که در دوره رشد شروع می شوند.
این اختلالات که معمولاً در اوایل رشد آشکار می شوند،
اغلب قبل از اینکه کودک وارد دبستان شود و با نقایص رشدی مشخص میشوند
که اختلالاتی را در عملکرد شخصیتی، اجتماعی، تحصیلی یا شغلی ایجاد می کند.اختلالات عصبی رشدی غالباً با هم روی می دهند.
مثلا افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اغلب ناتوانی عقلانی یعنی اختلال رشد عقلانی دارند
و خیلی از کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی یا adhd اختلال یادگیری خاص دارند.
در مورد برخی اختلالات، معرفی بالینی نشانه های اضافی و همینطور نقایص و کمبودها در رسیدن به نقاط عطف مورد انتظار را شامل می شوند.
این اختلالات که معمولاً در اوایل رشد آشکار می شوند،
اغلب قبل از اینکه کودک وارد دبستان شود و با نقایص رشدی مشخص میشوند
که اختلالاتی را در عملکرد شخصیتی، اجتماعی، تحصیلی یا شغلی ایجاد می کند.اختلالات عصبی رشدی غالباً با هم روی می دهند.
مثلا افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اغلب ناتوانی عقلانی یعنی اختلال رشد عقلانی دارند
و خیلی از کودکان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی یا adhd اختلال یادگیری خاص دارند.
در مورد برخی اختلالات، معرفی بالینی نشانه های اضافی و همینطور نقایص و کمبودها در رسیدن به نقاط عطف مورد انتظار را شامل می شوند.
تعریف تاخیر رشدی:
تاخیر رشدی کلی، همانگونه که از نام آن برمیآید در صورتی تشخیص داده میشود که
فرد نتواند نقاط عطف رشدی مورد انتظار را در چند زمینه عملکرد عقلانی برآورده کند.
این تشخیص در مورد افرادی به کار برده می شود که نمی توانند تحت ارزیابی منظم عملکرد عقلانی قرار گیرد،
از جمله کودکانی که برای شرکت کردن در آزمون استاندارد شده، خیلی خردسال هستند.ناتوانی عقلانی ممکن است در اثر صدمه اکتسابی در طول دوره رشد ناشی از مثلاً آسیب و جراحت شدید سر ایجاد شده باشد
که در این صورت اختلال عصبی شناختی نیز ممکن است تشخیص داده شود.
فرد نتواند نقاط عطف رشدی مورد انتظار را در چند زمینه عملکرد عقلانی برآورده کند.
این تشخیص در مورد افرادی به کار برده می شود که نمی توانند تحت ارزیابی منظم عملکرد عقلانی قرار گیرد،
از جمله کودکانی که برای شرکت کردن در آزمون استاندارد شده، خیلی خردسال هستند.ناتوانی عقلانی ممکن است در اثر صدمه اکتسابی در طول دوره رشد ناشی از مثلاً آسیب و جراحت شدید سر ایجاد شده باشد
که در این صورت اختلال عصبی شناختی نیز ممکن است تشخیص داده شود.
اختلالات ارتباط چیست؟
اختلالات ارتباط، اختلال زبان، اختلال صدای گفتار، اختلال ارتباط اجتماعی (عملی)
و اختلال فصاحت با شروع کودکی یعنی لکنت زبان را شامل میشوند.سه اختلال اول به ترتیب با کمبودهایی در رشد و استفاده از زبان گفتار و ارتباط اجتماعی مشخص میشوند.
اختلال فصاحت با شروع کودکی به وسیله بی نظمی هایی در فصاحت طبیعی و تولید حرکتی گفتار
از جمله صداها یا هجاهای مکرر، طولانی کردن اصوات بیصدا یا صدادار،
کلمات بریده بریده، وقفه یا تولید کلمات با تنش جسمانی بیش از حد شروع میشود
که معمولاً در اوایل زندگی شروع میشوند و ممکن است اختلال کارکردی دائمی ایجاد کنند.
و اختلال فصاحت با شروع کودکی یعنی لکنت زبان را شامل میشوند.سه اختلال اول به ترتیب با کمبودهایی در رشد و استفاده از زبان گفتار و ارتباط اجتماعی مشخص میشوند.
اختلال فصاحت با شروع کودکی به وسیله بی نظمی هایی در فصاحت طبیعی و تولید حرکتی گفتار
از جمله صداها یا هجاهای مکرر، طولانی کردن اصوات بیصدا یا صدادار،
کلمات بریده بریده، وقفه یا تولید کلمات با تنش جسمانی بیش از حد شروع میشود
که معمولاً در اوایل زندگی شروع میشوند و ممکن است اختلال کارکردی دائمی ایجاد کنند.
چگونه از شاخص ها برای تشخیص اختلالات عصبی-رشدی استفاده کنیم؟
استفاده از شاخص ها برای تشخیص اختلال عصبی رشدی توصیف بالینی روند بالینی فرد و نشانه شناسی کنونی را آسان می کند.
علاوه بر شاخه هایی که جلوه بالینی را توصیف می کنند
نظیر سن شروع یا ارزیابیهای شدت، اختلالات عصبی رشدی
می توانند شاخص مرتبط با بیماری جسمانی یا ژنتیکی یا عوامل محیطی شناخته شده را در بر داشته باشند.این شاخص به متخصصان بالینی امکان میدهد تا عواملی را ثابت کنند که
ممکن است در سبب شناسی اختلال نقش داشته باشند
و همین طور عواملی که ممکن است در روند بالینی تاثیر داشته باشد.
نمونههای آن عبارتند از اختلالات ژنتیکی مانند نشانگان ایکس شکننده، اسکلروز توبروس،
نشانگان بیماریهای جسمانی نظیر صرع و عوامل محیطی شامل وزن بسیار کم هنگام تولد و قرار داشتن در معرض الکل جنینی.
علاوه بر شاخه هایی که جلوه بالینی را توصیف می کنند
نظیر سن شروع یا ارزیابیهای شدت، اختلالات عصبی رشدی
می توانند شاخص مرتبط با بیماری جسمانی یا ژنتیکی یا عوامل محیطی شناخته شده را در بر داشته باشند.این شاخص به متخصصان بالینی امکان میدهد تا عواملی را ثابت کنند که
ممکن است در سبب شناسی اختلال نقش داشته باشند
و همین طور عواملی که ممکن است در روند بالینی تاثیر داشته باشد.
نمونههای آن عبارتند از اختلالات ژنتیکی مانند نشانگان ایکس شکننده، اسکلروز توبروس،
نشانگان بیماریهای جسمانی نظیر صرع و عوامل محیطی شامل وزن بسیار کم هنگام تولد و قرار داشتن در معرض الکل جنینی.
مثالهایی برای اختلالات عصبی رشدی
اختلال طیف اتیسم، اختلال بیش فعالی/نقص توجه، اختلالات ارتباط، اختلالات یادگیری
چگونه میتوان اتیسم را تشخیص داد؟
اختلال طیف اوتیسم با کمبود های مداوم در ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی در موقعیت های متعدد
از جمله کمبودهایی در عمل متقابل اجتماعی، رفتارهای ارتباطی غیر کلامی که برای تعامل اجتماعی به کار برده می شوند
و مهارت هایی در زمینه برقرار کردن، حفظ کردن و درک کردن روابط مشخص میشود.
از جمله کمبودهایی در عمل متقابل اجتماعی، رفتارهای ارتباطی غیر کلامی که برای تعامل اجتماعی به کار برده می شوند
و مهارت هایی در زمینه برقرار کردن، حفظ کردن و درک کردن روابط مشخص میشود.
تشخیص اختلال طیف اتیسم علاوه بر کمبود های ارتباط اجتماعی به وجود الگوهای رفتار، تمایلات یا فعالیتهای محدود و تکراری نیاز دارد.
چون نشانه ها در اثر رشد تغییر می کنند و امکان دارد مکانیزم های جبرانی، آنها را بپوشانند.
ملاک های تشخیصی میتوانند بر اساس اطلاعات پیشینه ای برآورده شوند.
چون نشانه ها در اثر رشد تغییر می کنند و امکان دارد مکانیزم های جبرانی، آنها را بپوشانند.
ملاک های تشخیصی میتوانند بر اساس اطلاعات پیشینه ای برآورده شوند.
ویژگی های بالینی خاص در محدوده تشخیص اختلال طیف اتیسم
در محدوده تشخیص اختلال طیف اوتیسم ویژگیهای بالینی خاص از طریق به کارگیری شاخص ها مورد توجه قرار میگیرند
(همراه یا بدون اختلال عقلانی؛ همراه یا بدون اختلال زبان ساختاری؛
همراه با بیماری جسمانی شناخته شده/ ژنتیکی یا محیطی اکتسابی؛ همراه با اختلال عصبی-رشدی، روانی و …)
و همینطور شاخص هایی که نشانه های اوتیسم را توصیف می کند
مثل سن در اولین نگرانی همراه با یا بدون فقدان مهارتهای تثبیت شده؛ شدت.
(همراه یا بدون اختلال عقلانی؛ همراه یا بدون اختلال زبان ساختاری؛
همراه با بیماری جسمانی شناخته شده/ ژنتیکی یا محیطی اکتسابی؛ همراه با اختلال عصبی-رشدی، روانی و …)
و همینطور شاخص هایی که نشانه های اوتیسم را توصیف می کند
مثل سن در اولین نگرانی همراه با یا بدون فقدان مهارتهای تثبیت شده؛ شدت.
این شاخصها به متخصصان کمک میکند تا توصیف بالینی بهتری را از افراد مبتلا انتقال دهند
مثلا خیلی از افرادی که قبلا مبتلا به اختلال آسپرگر تشخیص داده شدند و
اکنون مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بدون اختلال زبان یا عقلانی تشخیص داده میشوند.
مثلا خیلی از افرادی که قبلا مبتلا به اختلال آسپرگر تشخیص داده شدند و
اکنون مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بدون اختلال زبان یا عقلانی تشخیص داده میشوند.
ADHD چیست؟
adhd اختلال عصبی رشدی است که با سطوح مختل کننده بیتوجهی بی نظمی و یا بیش فعالی-تکانشگری توصیف می شود.
بی توجهی و بی نظمی، ناتوانی در متمرکز ماندن بر تکلیف،
گوش نکردن به نظر رسیدن و گم کردن لوازم را به میزانی که با سطح سن یا رشد ناسازگار است، ایجاد میکند.
بیش فعالی-تکانشگری فعالیت بیش از حد، آرام نگرفتن، ناتوانی در نشسته ماندن،
ایجاد مزاحمت برای فعالیتهای دیگران و ناتوانی در منتظر ماندن را ایجاب می کند.نشانه هایی که نسبت به سن و یا سطح رشد، بیش از حد هستند.
در کودکی adhd غالباً با اختلالاتی که اغلب “اختلالات بیرونی کردن” محسوب شدهان،
مانند اختلال لجبازی و نافرمانی و اختلال سلوک همپوشی دارند. adhd تا بزرگسالی ادامه مییابد،
به طوری که به اختلالات عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی منجر میشود.
بی توجهی و بی نظمی، ناتوانی در متمرکز ماندن بر تکلیف،
گوش نکردن به نظر رسیدن و گم کردن لوازم را به میزانی که با سطح سن یا رشد ناسازگار است، ایجاد میکند.
بیش فعالی-تکانشگری فعالیت بیش از حد، آرام نگرفتن، ناتوانی در نشسته ماندن،
ایجاد مزاحمت برای فعالیتهای دیگران و ناتوانی در منتظر ماندن را ایجاب می کند.نشانه هایی که نسبت به سن و یا سطح رشد، بیش از حد هستند.
در کودکی adhd غالباً با اختلالاتی که اغلب “اختلالات بیرونی کردن” محسوب شدهان،
مانند اختلال لجبازی و نافرمانی و اختلال سلوک همپوشی دارند. adhd تا بزرگسالی ادامه مییابد،
به طوری که به اختلالات عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی منجر میشود.
علائم اختلالات حرکتی عصبی-رشدی
اختلالات حرکتی عصبی رشدی اختلال هماهنگی مربوط به رشد، اختلال حرکت قالبی و اختلال تیک را شامل میشود.
اختلال هماهنگی مربوط به با کمبودهایی در فراگیری و اجرای مهارت های حرکتی هماهنگ مشخص می شود
و با ناشی گری و کندی یا بیدقتی عملکرد مهارت های حرکتی آشکار میشود که فعالیتهای زندگی روزمره را مختل میکند.
اختلال هماهنگی مربوط به با کمبودهایی در فراگیری و اجرای مهارت های حرکتی هماهنگ مشخص می شود
و با ناشی گری و کندی یا بیدقتی عملکرد مهارت های حرکتی آشکار میشود که فعالیتهای زندگی روزمره را مختل میکند.
اختلال حرکتی قالبی
اختلال حرکت قالبی در صورتی تشخیص داده میشود که فرد رفتار های حرکتی تکراری ظاهراً برانگیخته و به ظاهر بی هدف
مانند دست تکان دادن، پس و پیش کردن بدن، تکان دادن سر، گاز گرفتن خود و خودزنی داشته باشند.
این حرکات فعالیتهای اجتماعی، تحصیلی یا فعالیتهای دیگر را مختل میکند.
اگر این رفتارها موجب صدمه رساندن به خود شوند باید به عنوان بخشی از شرح تشخیصی مشخص شوند.
اختلالات تیک با وجود تیک های حرکتی یا آوایی مشخص میشوند
که جنبش های حرکتی یا آواگری های ناگهانی، سریع، عود کننده، نامنظم و قالبی هستند.مدت سبب شناسی فرض شده و جلوه بالینی، اختلال تیک خاصی را که تشخیص داده میشود،
مشخص میکند: اختلال توره، اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم، اختلال تیک مشخص دیگر و اختلال تیک نامشخص.
اختلال توره در صورتی تشخیص داده میشود که فرد تیک های حرکتی و آوایی متعدد داشته باشد
که حداقل به مدت یک سال وجود داشته و روند نشانه افت و خیز داشته باشد.
مانند دست تکان دادن، پس و پیش کردن بدن، تکان دادن سر، گاز گرفتن خود و خودزنی داشته باشند.
این حرکات فعالیتهای اجتماعی، تحصیلی یا فعالیتهای دیگر را مختل میکند.
اگر این رفتارها موجب صدمه رساندن به خود شوند باید به عنوان بخشی از شرح تشخیصی مشخص شوند.
اختلالات تیک با وجود تیک های حرکتی یا آوایی مشخص میشوند
که جنبش های حرکتی یا آواگری های ناگهانی، سریع، عود کننده، نامنظم و قالبی هستند.مدت سبب شناسی فرض شده و جلوه بالینی، اختلال تیک خاصی را که تشخیص داده میشود،
مشخص میکند: اختلال توره، اختلال تیک حرکتی یا آوایی مداوم، اختلال تیک مشخص دیگر و اختلال تیک نامشخص.
اختلال توره در صورتی تشخیص داده میشود که فرد تیک های حرکتی و آوایی متعدد داشته باشد
که حداقل به مدت یک سال وجود داشته و روند نشانه افت و خیز داشته باشد.
اختلال یادگیری خاص
این اختلال در صورتی تشخیص داده میشود که
فرد کمبودهای خاصی در توانایی درس یا پردازش اطلاعات به طور شایسته و درست داشته باشد.
این اختلال در تحصیلات رسمی و آشکار می شود
و با مشکلات مداوم و مختل کننده در زمینه یادگیری مهارتهای تحصیلی اساسی در خواندن نگارش و یا ریاضی مشخص می شود.
عملکرد تحصیلی افراد مبتلا به این اختلال، زیر سطح متوسط متناسب با سن سطح عملکرد قابل قبول و فقط با تلاش فوق العاده حاصل می شود
و فقط زمانی آشکار شود که ضروریات یادگیری یا روشهای ارزیابی موانعی را ایجاد کند
که آنها نتوانند با هوش ذاتی و راهبردهای جبرانی خود بر آنها چیره شوند.
اختلال یادگیری خاص بسته به مهارت ها از جمله عملکرد شغلی میتواند در همه افراد اختلالات دائمی بر فعالیت ها ایجاد کند.
فرد کمبودهای خاصی در توانایی درس یا پردازش اطلاعات به طور شایسته و درست داشته باشد.
این اختلال در تحصیلات رسمی و آشکار می شود
و با مشکلات مداوم و مختل کننده در زمینه یادگیری مهارتهای تحصیلی اساسی در خواندن نگارش و یا ریاضی مشخص می شود.
عملکرد تحصیلی افراد مبتلا به این اختلال، زیر سطح متوسط متناسب با سن سطح عملکرد قابل قبول و فقط با تلاش فوق العاده حاصل می شود
و فقط زمانی آشکار شود که ضروریات یادگیری یا روشهای ارزیابی موانعی را ایجاد کند
که آنها نتوانند با هوش ذاتی و راهبردهای جبرانی خود بر آنها چیره شوند.
اختلال یادگیری خاص بسته به مهارت ها از جمله عملکرد شغلی میتواند در همه افراد اختلالات دائمی بر فعالیت ها ایجاد کند.