آزمون شخصیت چیست و چه کاربردی دارد؟
ما در آزمون های شخصیت به دنبال عناصر شناختی رفتار نیستیم،
بلکه در پی عناصر غیر شناختی آن می‌باشیم.
به عبارت دیگر، به دنبال عناصری هستیم که غیر قابل اندازه‌گیری است.
در آزمونهای شخصیت، بیشتر جنبه های کیفی غیر شناختی ناپایدار و عاطفی رفتارهای فرد را مورد مطالعه قرار می دهیم.
بنابراین، ارزیابی عددی این جنبه‌ها معنای عینی ندارد.
روانپزشکان و روان درمانگران در گسترش بیش از حد روشهای بررسی شخصیت سهم زیادی دارند.
از ۵۰ سال پیش به این طرف صدها آزمون شخصیت تهیه شده که انواع تازه آنها نیز به طور مرتب تهیه می‌شود.
به موازات گرایش های بالینی و به دلایل گسترش استفاده های بالینی باید یادآوری کرد که روش های مطالعه شخصیت از انعطاف پذیری تازه‌ای برخوردار است.
در حال حاضر دیگر بین آزمونهای فرافکن و پرسشنامه های شخصیت مرزهای مشخصی وجود ندارد.
تنها فرقی که می‌توان بین آنها قائل شد این است که
آزمون های فرافکن به کلینیک های روانپزشکی اختصاص دارند در حالیکه پرسشنامه های شخصیت تقریباً عمومیت پیدا کرده‌اند.
چرا تشخیص شخصیت اهمیت دارد؟
شناخت عینی جنبه های غیر شناختی افراد فایده بسیار بزرگی دارد
و در بسیاری از موارد، موجب رو شدن علل بیماری های روانی، چگونگی گسترش و جلوه های آن ها می شود.
اهمیت کاربردهای آزمون های شخصیت در کلینیک های روانپزشکی هم به همین دلیل است.
برای قضاوت درباره انواع مختلف بزهکاران می‌توان از آزمون شخصیت بهره گرفت.
شناخت صحیح روان بزهکاران، می‌تواند تکوین بزهکاری را روشن کند و احتمالاً سازگاری آنها را به طور مجدد آسان‌تر کند.
از دیدگاه روابط اجتماعی و فهم انسانی، روانشناسی مبتنی بر آزمون های شخصیت و پرسشنامه های منش کلاسیک و روانشناسی تجربی امتیازهای غیرقابل انکار دارند.
انواع آزمونهای تحلیلی شخصیت
بهترین و رضایت بخش ترین تقسیم‌بندی از آزمون های شخصیت این است که
آزمون های تحلیلی یعنی پرسشنامه ها و آزمون های عینی شخصیت را در مقابل آزمون های ترکیبی فرافکن قرار دهیم.
گروه اول بر این فرضیه متکی است که شخصیت از عناصر کم و بیش مستقل شناخته تشکیل می‌شود.
پس شخصیت عبارت است از مجموعه نتایجی که از دخالت تعداد زیادی از عوامل حاصل می‌شود،
اما آزمون های ترکیبی به اصل وحدت و یکپارچگی فرد توجه دارد.
این آزمون ها فرد را برحسب شیوه‌ای که در مقابل موقعیت های مختلف به کار می‌برد، تعریف می‌کنند.
آزمونهای ترکیبی و یا فرافکن چیست؟
فرانک روان شناس آمریکایی که در سال ۱۹۳۷ برای اولین بار اصطلاح آزمونهای فرافکن را به کاربرد، چنین می‌نویسد:
آزمونهای فرافکن عبارت است از یک روش مطالعه شخصیت که در آن آزمودنی با یک موقعیت رو به رو می شود
و بر حسب معنایی که آن موقعیت برای او دارد و مطابق با آنچه در جریان پاسخگویی به این موقعیت احساس می‌کند، واکنش نشان می دهد.
ویژگی اصلی آزمون های فرافکن این است که آزمودنی با شیوه های مختلف به بیان دنیای شخصی و فرایندهای شخصیتی خود می‌پردازد.
بنابراین، می‌توان گفت که این آزمونها جلوه‌های یکپارچه شخصیت را در نظر می‌گیرند.
جلوه هایی که در اثر تحریک موقعیت تا اندازه‌ای منعکس شده‌اند.
طبقه بندی کلی آزمون های فرافکن به شرح زیر است:
روش های سازمانی،
روشهای ساختی،
روشهای تفسیری،
روش های پالایشی یا تخلیه ای،
روشهای انکساری
در روشهای سازمانی از آزمودنی می‌خواهند به موادی که فاقد سازمان است یا سازمان ناقصی دارد، سازمان بدهد.
بنابراین اشکال تفسیری تقریبا انعطاف ناپذیری مورد نظر است و با انواع مختلف سازماندهی ها امکان تجلی پیدا می‌کند.
در روشهای ساختی از آزمودنی می‌خواهند تا با استفاده از مواد و مصالحی که ابعاد محدود دارند، ساختهای وسیع‌تری بسازند.
این روشها در مجموعه به سه گروه اصلی تقسیم می شوند:
تکنیک بازی و سایکودرام که از شخصیت های انسانی واقعی یا از سمبل ها تشکیل می شود.
تکنیک نقاشی که در این فن آزمایشگر عناصر لازم را تامین می‌کند و از آزمودنی می‌خواهد که آنها را به صورت تصویر نشان دهد.
تکنیک موزاییک که در این روش آزمودنی با قطعات رنگی هندسی که از جنس اسباب بازی های معمولی ساخته شده اند، شکل هایی درست می کند.
بنابراین، این روش به روشهای قبلی شباهت زیادی دارد.
در روش تصویری آزمودنی موظف از تجربه یا ساختی را که معنای عاطفی دارد، تفسیر کند.
محرک یا موقعیتی که برای آزمودنی فراهم می آورند می‌تواند بصری یا کلامی باشد.
در روش های پالایشی یا تخلیه ای این اصطلاح در مورد آزمون هایی به کار می رود که واکنش‌های هیجانی آزمودنی را آشکار می‌کنند و حالت تخلیه روانی به وجود می آورند.
در روشهای انکساری شخصیت آزمودنی از لابلای شیوه های قراردادی بیان از هر نوعی که باشد مانند خط و زبان و حرکات بدنی، نقاشی آزاد و غیره تجلی می کند.
